II. Świadczenia niepieniężne

II. Świadczenie niepieniężne:

Praca socjalna
Praca socjalna to podstawowe zadanie pracownika socjalnego. Świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Praca socjalna to specyficzna działalność zawodowa skierowana na pomoc osobom i rodzinom we wzmocnieniu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych, oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi.


Praca socjalna prowadzona jest:

  • z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej,

  • ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności.

Praca socjalna może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny.


Kontrakt socjalny – pisemna umowa zawarta z osobą ubiegającą się o pomoc, określająca uprawnienia i zobowiązania stron umowy, w ramach wspólnie podejmowanych działań zmierzających do przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej osoby lub rodziny.
Kontrakt socjalny zawiera się w celu określenia sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny, a także w celu wzmocnienia aktywności i samodzielności życiowej, zawodowej lub przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu.
W ramach pracy socjalnej pracownik socjalny może współpracować z innymi specjalistami, np. z psychologiem, prawnikiem, pedagogiem, kuratorem sądowym, funkcjonariuszem policji, pielęgniarką. W ramach pracy socjalnej pracownik socjalny wspomaga osoby i rodziny wymagające pomocy w osiągnięciu możliwie pełnej aktywności społecznej, zapobiega procesowi marginalizacji osób i grup, a także przeciwdziała zjawiskom wykluczenia społecznego.
Realizując prace socjalną pracownik socjalny wykorzystuje właściwe metody i techniki, stosowane z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia.
W ramach pracy socjalnej pracownik socjalny wykorzystuje różne metody, techniki i narzędzie. Podstawowymi narzędziami jego pracy są:
rodzinny wywiad środowiskowy, kontrakt socjalny lub projekt socjalny. Metody i techniki wykorzystywane w pracy socjalnej:

  • poradnictwo socjalne,
  • rozmowa motywująca,
  • mediacja,
  • doradztwo,
  • planowanie i organizacja działań,
  • praca z indywidualnym przypadkiem – z osobą lub rodziną,
  • praca z grupami,
  • praca ze społecznością lokalną.

Bilet kredytowany jest formą zasiłku celowego w formie niepieniężnej. Może być przyznany osobom bez dochodu lub z bardzo niskim dochodem, które muszą udać się do innej miejscowości celem załatwienia spraw rodzinnych lub urzędowych. W takich sytuacjach  ośrodek wypłaca zasiłki celowe ze środków własnych na pokrycie kosztów przejazdu.
Pojęcie biletu kredytowanego nie zostało wprost zdefiniowane w ustawie o pomocy społecznej, w praktyce oznacza to zakupiony przez organ bilet na dojazd do określonej miejscowości w określonym celu.  

Składki na ubezpieczenie zdrowotne
Organ pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne za osoby:

  • pobierające zasiłek stały z pomocy społecznej na podstawie wydanej przez ten organ decyzji administracyjnej;
  • bezdomne wychodzące z bezdomności;
  • objęte indywidualnym programem zatrudnienia socjalnego lub realizujące kontrakt socjalny.

Osoba uprawniona może zostać objęta ubezpieczeniem zdrowotnym z systemu pomocy społecznej po spełnieniu dwóch warunków:

  • spełnienie kryterium dochodowego, odpowiednio dla osoby samotnie gospodarującej lub osoby w rodzinie;
  • brak ubezpieczenia z tytułu innych ustaw szczególnych.

Składki na ubezpieczenie społeczne
Osobą uprawnioną do świadczenia niepieniężnego w formie opłacenia składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest:

  • osoba, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem;
  • osoba, która w związku z koniecznością sprawowania opieki pozostaje na urlopie bezpłatnym.

Ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jeżeli:

  • dochód na osobę w rodzinie osoby opiekującej się nie przekracza 150% kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
  • osoba opiekująca się nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów, lub nie otrzymuje emerytury albo renty.

Dotyczy to również osób, które w związku z koniecznością sprawowania opieki pozostają na bezpłatnym urlopie.
Organ opłaca składkę na ubezpieczenie emerytalne i rentowe tylko wtedy, gdy wystąpi długotrwała lub ciężka choroba członka rodziny, nad którą osoba będzie sprawowała bezpośrednią osobistą opiekę, poświadczona zaświadczeniem lekarskim. Konieczność sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad osobami, o których mowa powyżej, stwierdza lekarz ubezpieczenia zdrowotnego w zaświadczeniu wydanym nie wcześniej niż na 14 dni przed złożeniem wniosku o przyznanie świadczenia. Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości określonej przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych jest opłacana przez okres sprawowania opieki.
Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie przysługuje osobie, która w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczenia:

  • ukończyła 50 lat i nie posiada okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) wynoszącego co najmniej 10 lat;
  • posiada okres ubezpieczenia (składkowy i nieskładkowy) wynoszący 25 lat, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.​

​​

Sprawienie pogrzebu
Sprawienie pogrzebu odbywa się w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego.

Poradnictwo specjalistyczne – jest świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych. Jest udzielane bez względu na posiadany dochód.

Rodzaje poradnictwa specjalistycznego:

- poradnictwo prawne – polega na udzielaniu informacji o obowiązujących przepisach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego i ochrony praw lokatorów;

- poradnictwo psychologiczne – realizuje się przez procesy diagnozowania, profilaktyki i terapii;

- poradnictwo rodzinne – obejmuje pomoc w rozwiązywaniu problemów funkcjonowania rodziny, w tym dotyczących opieki nad osobą niepełnosprawną, a także terapię rodzinną.

Interwencja kryzysowa
Interwencja kryzysowa stanowi zespół interdyscyplinarnych działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie, a dzięki temu zapobieganie przejściu reakcji kryzysowej w stan chronicznej niewydolności psychospołecznej. Interwencją kryzysową obejmuje się osoby i rodziny bez względu na posiadany dochód. W ramach interwencji kryzysowej pomocy można udzielić w następujących formach:

- natychmiastowa specjalistyczna pomoc psychologiczna;

- w zależności od potrzeb – poradnictwo socjalne lub prawne;

- w sytuacjach uzasadnionych – udzielenie schronienia do 3 miesięcy (szczególnie kobiety z małoletnimi dziećmi, kobiety w ciąży, ojcowie z małoletnimi dziećmi, inne osoby sprawujące opiekę prawną nad dziećmi);

- pomoc medyczna;

- izolacja od sprawcy przemocy;

- zapobieganie marginalizacji społecznej;

- zapewnienia schronienia, w tym całodobowego pobytu.

Schronienie
Pomoc w formie schronienia jest świadczeniem niepieniężnym, które jest udzielane w razie utraty miejsca zamieszkania, zarówno trwale jak i czasowo. Prawo do schronienia posiada osoba lub rodzina, jeżeli jest go pozbawiona. Najczęściej z tej formy pomocy korzystają osoby bezdomne.
 

Osobą bezdomną jest osoba:

  1. niezamieszkująca w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowana na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności;
  2. niezamieszkująca w lokalu mieszkalnym i zameldowana na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania.

W toku postępowania administracyjnego organ na podstawie rodzinnego wywiadu środowiskowego ustala, czy:

  1. osoba lub rodzina spełnia warunki określone w art. 7 pkt 2-15 ustawy o pomocy społecznej;
  2. faktycznie jest pozbawiona swojego miejsca zamieszkania i wymaga wsparcia w formie schronienia;
  3. własnym staraniem nie jest w stanie zaspokoić swoich potrzeb mieszkaniowych, wykorzystując swoje uprawnienia, zasoby i możliwości.

Udzielenie pomocy w formie schronienia następuje przez przyznanie decyzją administracyjną tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych.

Posiłek – jest świadczeniem niepieniężnym i dotyczy przyznania lub zakupu jednego gorącego posiłku dziennie. Posiłek jest zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym. Pomoc doraźna albo okresowa w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przysługuje:

  1. osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić;
  2. dzieciom i młodzieży w okresie nauki w szkole.

Jednym z warunków, który musi spełnić osoba ubiegająca się o pomoc w formie posiłku, jest wystąpienie co najmniej jednego z problemu określonego w art. 7 pkt 2-15 ustawy o pomocy społecznej. Drugim koniecznym warunkiem jest spełnienie kryterium dochodowego określone w art. 8 ust. 1.
Udzielenie pomocy po przekroczeniu kryterium dochodowego może nastąpić tylko wtedy, gdy rada gminy podwyższy to kryterium dochodowe w drodze uchwały na zasadach w niej przyjętych. Rada Gminy Puchaczów podjęła dwie uchwały:

  1. w dniu 28.01.2014 r. w sprawie: podwyższenia kryterium dochodowego uprawniającego do nieodpłatnego przyznania pomocy w formie świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności oraz określenia zasad zwrotu wydatków za świadczenia udzielane w formie posiłku albo świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych dla osób objętych wieloletnim programem wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” na lata 2014-2020;
  2. w dniu 27.02.2014 r. w sprawie: ustanowienia programu osłonowego w zakresie dożywiania pn.: „Pomoc Gminy Puchaczów w zakresie dożywiania” na lata 2014-2020.

Ośrodek Pomocy Społecznej w Puchaczowie może udzielić wsparcia w zakresie posiłku lub dożywiania w szkołach osobom i rodzinom, których dochód nie przekroczy 150% kryterium dochodowego dla osoby samotnie gospodarującej (1051,50 zł) lub na osobę w rodzinie (792 zł).
Program osłonowy „Pomoc Gminy Puchaczów w zakresie dożywiania” na lata 2014-2020 wprowadził możliwość korzystania z posiłku przez uczniów zgłoszonych przez dyrektora szkoły, dzięki której OPS może opłacić posiłek bez konieczności wydawania decyzji administracyjnej oraz przeprowadzania środowiskowego wywiadu rodzinnego. Zasada dotyczy maksymalnie 20% uczniów w stosunku do wszystkich żywionych w danym roku budżetowym.

Niezbędne ubranie
Zapewnienie niezbędnego ubrania dotyczy faktycznego przekazania go osobie potrzebującej. Następuje przez dostarczenie osobie potrzebującej bielizny, odzieży i obuwia odpowiednich do jej indywidualnych właściwości oraz pory roku.
Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej osobą uprawnioną do otrzymania pomocy w formie niezbędnego ubrania jest osoba lub rodzina tego pozbawiona, co oznacza, że każda osoba, która straci ubranie lub po prostu go nie posiada będzie uprawniona do ubiegania się o pomoc w tym zakresie, po spełnieniu określonych warunków, tj:

- spełnienie co najmniej jednego z powodów określonych w art. 7 pkt 2-15 (np. bezdomność, zdarzenie losowe – pożar mieszkania, itp.),

- nieprzekroczenie kryterium dochodowego określone w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej.

Ośrodek pomocy społecznej przyznaje niezbędne ubranie decyzją administracyjną na podstawie wniosku strony. Decyzja powinna określać: rodzaj ubrania, koszt ubrania, sposób i termin przekazania odzieży.

Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania
Osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych. Usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie może takiej pomocy zapewnić.
Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zalecaną przez lekarza pielęgnację oraz w miarę możliwości również zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

  • Zaspokajanie codziennych potrzeb życiowych oznacza podejmowanie wszelkich działań zmierzających do zapewnienia właściwego funkcjonowania w jej środowisku osoby potrzebującej wsparcia. Czynności te będą polegały przede wszystkim na dostarczaniu jej produktów żywnościowych pozwalających na przygotowanie posiłku (robienie zakupów), pomoc w przygotowaniu z nich posiłków oraz utrzymywanie czystości w miejscu zamieszkania danej osoby (sprzątanie, pranie ubrań i pościeli).
  • Do czynności z zakresu opieki higienicznej zaliczyć można toaletę osobistą, kąpiel, zmianę bielizny.
  • Opieka pielęgnacyjna oznacza podawanie leków, wykonywanie drobnych opatrunków, pomoc przy usprawnianiu.
  • Kontakt z otoczeniem to wspólne wyjście na spacer, prowadzenie rozmów, czytanie książek czy prasy, podtrzymywania i rozwijanie zainteresowań osoby wspieranej.

W przypadku ubiegania się o usługi opiekuńcze niezbędnym warunkiem jest przedstawienie zaświadczenia lekarskiego wskazującego na konieczność objęcia osoby wsparciem w tej formie. Ośrodek pomocy społecznej przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, termin i miejsce świadczenia. Odpłatność za usługi Ośrodek pobierana jest na podstawie decyzji administracyjnej ustalającej jej wysokość.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dn. 22.09.2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. Nr 189, poz. 1598 ze zm.) określa rodzaje specjalistycznych usług opiekuńczych, kwalifikacje osób świadczących te usługi, warunki i tryb ustalania i pobierania opłat za SUO świadczone osobom z zaburzeniami psychicznymi oraz warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia z tych opłat, ze względu na szczególne potrzeby osób korzystających z usług, uwzględniając sytuację materialną tych osób.

Rada Gminy Puchaczów w dniu 12 kwietnia 2013 r. drodze uchwały określiła szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat oraz tryb ich pobierania.

Mieszkanie chronione – jest formą pomocy społecznej przygotowującą osoby tam przebywające pod opieką specjalistów – do prowadzenia samodzielnego życia lub zastępującą pobyt w placówce zapewniającej całodobowa opiekę. Mieszkanie chronione zapewnia warunki samodzielnego funkcjonowania w środowisku, w integracji ze społecznością lokalną. Rodzaj i zakres wsparcia świadczonego w mieszkaniach chronionych oraz warunki kierowania i pobytu w nich określono w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14.03.2012 r. w sprawie mieszkań chronionych. Gmina Puchaczów nie posiada mieszkań chronionych.

Pobyt i usługi w domu pomocy społecznej
Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Decyzję o skierowaniu do DPS i decyzję ustalającą odpłatność za pobyt w domu wydaje organ gminy właściwy dla tej osoby w dniu jej kierowania do DPS. Decyzję o umieszczeniu w DPS wydaje organ gminy prowadzącej dom pomocy społecznej lub starosta powiatu prowadzącego DPS.
DPS w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone dzielą się na domy dla:

  1. osób w podeszłym wieku,
  2. osób przewlekle somatycznie chorych,
  3. osób przewlekle psychicznie chorych,
  4. dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie,
  5. dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie,
  6. osób niepełnosprawnych fizycznie,
  7. osób uzależnionych od alkoholu.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 23.08.2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. z 2012 r., poz. 964) określa:
- sposób funkcjonowania określonych typów DPS i obowiązujący standard podstawowych usług świadczonych przez DPS;
- wzór wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie DPS;
- tryb kierowania i przyjmowania osób ubiegających się o przyjęcie do DPS, uwzględniając indywidualne potrzeby i możliwości psychofizyczne mieszkańców domów oraz osób do nich kierowanych.